Ticaret hukuku, özel kanunlarla düzenlenmemiş olan her türlü ticari iş ve işlemin sınırlarını çizerek kişilerin hak ve menfaatlerini korumaya yönelik olan bir hukuk dalıdır. Ticaret hukuku, kapsamı en geniş olan alanlardan biridir. Ticari olarak iş yapan kişi ve şirketlerin alım satım, alacak borç gibi ilişkilerinde hangi kuralların ne şekilde uygulanacağı Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenmiştir. Mevzuatın en doğru şekilde uygulanmasının yolu ise en iyi ticaret avukatı ile çalışılması olacaktır.
Ticaret Hukukunun Önemi
Ticaret hukukunun önemi; tacirler arasındaki uyuşmazlıklarda ortaya çıkmaktadır. Ticaret Hukuk dalını oluşturan mevzuat hükümleri, ticaretin sağlıklı bir şekilde yapılmasını sağlamaktadır. Özellikle yabancı şirketlerin, ülkemizde ticari faaliyetlerinin artırmak için hukukun üstünlüğünü sağlamak gerekmektedir. Zira hiçbir tacir, haklarının korunmadığı bir ülkede ticaret yapmak istemez. Ticaret hukuku sağlam bir zemine oturmadıkça tacirlerin sağlıklı ve güvenli bir şekilde ticaret yapmaları mümkün olmayacaktır. Ticari ilişkilerde yapılan bir hatanın, şirketleri batırdığı bir gerçektir. Bu nedenle alanında uzman ticaret avukatı ile çalışılması olası bir hak kaybını engelleyecektir.
Ticaret Hukuku Avukatı
Ticaret hukuku avukatının önemi, ticari alacak verecek davalarında ön plana çıkmaktadır. Ticari davalarda, özellikle alacaklı olarak bulunan kişi veya şirketlerin talep miktarının doğru hesaplanması önem arz eder. Yine alacağın tahsil edilmesi için hangi yolun seçileceği de son derece önemlidir. Örneğin bazı durumlar icra takibi açmak daha doğru bir yol iken bazı durumlarda ise alacak davası açılması gerekmektedir. Ticaret avukatı tarafından her olayın durum ve şartlarına uygun olacak şekilde bir yol seçilir.
Alacağın tespiti için ticari defter ve kayıtları en doğru bilgiyi vermektedir. Bu nedenle ticari defterlerdeki kayıtların nasıl inceleneceği ve hesaplama yapılacağı ticaret avukatı tarafından bilinmesi gerekir. Gerek alacak davasında gerek ise de icra takibinde olması gerekenden fazla bir alacak talebinde bulunulması halinde maddi zarar meydana gelir. Zira reddedilen kısım için karşı vekalet ücreti ödenmesi durumu meydana gelir. Örneğin 100.000-TL tutarındaki bir alacak için 120.000-TL talep edilmesi halinde 20.000-TL üzerinden karşı vekalet ücreti ve harç ödenmesi gerekir. Bu durum da halihazırda alacaklı olan kişi veya şirketlerin zararını daha da artırır. Bu gibi durumların yaşanmaması adına en iyi ticaret hukuku avukatı ile çalışılması son derece önemlidir.
Ticaret Hukuku Konuları
Ticaret hukuku konuları, ticari yaşantının içerisinde meydana gelen her türlü uyuşmazlıkların hukuki bir zeminde çözülmesi ile ilgilidir. Bu amaç doğrultusunda Türk Ticaret Kanunu başta olmak üzere birçok kanuni düzenleme mevcuttur. Bu hukuk alanı, kapsamı en geniş alanlardan biridir. Bu alanın kapsamında olmak için yapılan işin muhakkak bir ticari alışveriş olması gerekmez. Örneğin sigorta şirketlerine karşı açılan davalarda görevli mahkeme, Ticaret Mahkemeleri’dir. Tabi bu gibi durumlar kanunda sınırlı olarak düzenlenmiş olup bu görev sınırlarına dikkat edilmesi şarttır.
Ticari davaların konusu genellikle bir miktar para veya bir malın aynen teslimi olmaktadır. Kişiler ve şirketlerin tacir sıfatıyla yapmış olduğu bu ticari işlerden dolayı birbirlerinden alacakları doğar. Bu alacakların ödenmesi ise her zaman nakit para ile olmaz. Kıymetli evraklar tam olarak burada devreye girmektedir.
Ülkemizdeki ticari ilişkilerde en çok kullanılan kıymetli evrak bonodur. Bono, bir ödeme vasıtası olarak kabul görür. Bu kapsamda şirketler kendi alacak-borç durumuna göre bir vade belirleyerek bono düzenler ve teslim eder. İki tarafın da bu durumu ticari defterlerine işlemesi son derece önemlidir. Zira ileride doğabilecek bir uyuşmazlıklarda en önemli deliller ticari defterler olmaktadır.
Özetle ticari ilişkilerden doğan her türlü alacak ve borcun ödenme şekli, sözleşme serbestisinin sınırlarının belirlenmesi gibi uygulamada karşılaşılabilecek her türlü uyuşmazlığın çözümü amaçlanmıştır. Uyuşmazlıkların çözülmesi için de en iyi ticaret avukatı Bursa’dan yardım alınması çok önemlidir.
Ticaret Hukukunun Özellikleri
Ticaret hukukunun özelliklerini kısaca açıklama gereğimiz doğmuştur. En temel özelliği şekilciliktir. Bu alanda görülen ticari davalarda, usul hükümleri çok önemlidir. Belirli kural ve kaidelere uyulmaması kişilerin hak kaybına uğraması çok olası bir sonuçtur. Ayrıca bu özelliğin bir yansıması olarak delillerin değerlendirmesinde yazılı olan deliller çok daha önemli bir konumdadır. Örneğin bir boşanma davasında tanık delili hükme esas alınmakta ise de ticari davalarda bunu söylemek mümkün değildir. Hatta ticari davalarda tanık deliline genellikle itibar edilmemektedir.
Delillerinin değerlendirilmesine yazılılık kuralı hakimdir. Taraflar ticari defter ve kayıtları başta olmak üzere, fiş, fatura, dekont, vergi kayıtları gibi yazılı deliller ile haklılığını ispatlamaya çalışmaktadır. Bir diğer özelliği ise ticari örf ve adetlerin uygulanmasıdır. Her ne kadar doğabilecek uyuşmazlıklarla ilgili kanuni düzenleme yapılmış ise de her olayın kanunda bir karşılığı yoktur. İşte bu gibi durumlarda ticari örf, adet ve gelenek kuralları devreye girmektedir. Benzer olaylarda yerleşik örf ve adet kuralları dikkate alınarak bir karar verilir.
Ticari örf ve adet kurallarının, emredici hukuk kurallarına aykırı olmaması gerekmektedir. Aksi takdirde uygulama alanı bulamaz. Ayrıca bir diğer özelliği ise yenilikçi olmasıdır. Globalleşen dünyada özellikle ithalat ve ihracatın artması ise ticari kuralların da günümüz şartlarına uygun olması gerekmektedir. Özellikle yurt dışı merkezli şirketlerin, ülkemizde yatırım yapması için sağlam bir hukuk sistemine ihtiyacımız vardır. Bu değişen durumlara uyum sağlanması için de hukuk sistemimizdeki en fazla yeniliğe uğrayan alanın ticaret alanı olduğunu söylemek mümkündür. Bu yeniliklere uyulmasını hızlandıranlar ise ticaret avukatları olmaktadır.
Ticaret Hukukunun Temel Kavramları
Ticaret hukukunun temel kavramları şunlardır;
- Tacir
Tacir, gerçek kişilerde tacir ve tüzel kişilerde tacir olmak üzere ikiye ayrılır. Gerçek kişilerde tacir, bir ticari işletmeye kısmen veya tamamen kendi adına ve kendi hesabına işleten kişiye denmektedir. Tüzel kişilerde tacir de kendi içerisinde üçe ayrılmaktadır. Bunlardan ilki ticari şirketlerdir. İkincisi ticari amaçla kurulan dernek ve vakıflardır. Üçüncüsü ise kamu iktisadi teşebbüsleridir.
- Ticari İşletme
Ticari işletme, Türk Ticaret Kanunu’nun 11. maddesinde betimlenmiştir. Buna göre ticari işletme, faaliyetleri bağımsız ve devamlı bir şekilde yürüyen ve esnaf işletmeleri için belirlenen sınırdan daha fazla gelir elde etmeyi hedefleyen işletmeye denir. Ticari işletme, insanların ihtiyaçlarını gidermek için kurduğu ve kar elde etme amacı güden bir olgudur.
- Ticaret Unvanı
Ticaret unvanı, ticari faaliyette bulunan kişilerin veya şirketlerin bu faaliyetleri sırasında kullanmış olduğu isimdir. Tacir olarak faaliyet gösteren kişiler, ticaret unvanını dilediği gibi belirleme hakkına sahiptir.
- Ticaret Sicili
Ticaret sicili, ticari şirketlerin isimlerinin, adreslerinin, paylarının, ortaklarının ve diğer tüm bilgilerinin yer aldığı sicildir. Bu ticaret sicilinde bir şirket ile ilgili gerekli tüm bilgiler kaydedilmektedir. Şirketin kuruluşu, payları, ortakları, adresi gibi tüm bilgiler ayrıca ticaret sicil gazetesinde yayınlanmaktadır. Böylelikle bir şirketin kimler tarafından kurulduğu, yetkilisinin kim olduğu vb. tüm bilgilere herkes tarafından kolaylıkla erişilmektedir.
- Şirket Ortakları
Şirket ortakları, anonim ve limitet şirketlerde karşımıza çıkmaktadır. Bir ticari şirket ortaklaşa kurulabileceği gibi sonradan da ortak dahil edilme imkanı vardır. Şirket ortağı kavramı anonim şirketlerde yönetim kurulu üyesi şeklinde geçer. Şirket ortaklarının belirli payları mevcut olup bu payların ne kadar oluğu ticaret sicil gazetesinde ilan edilir.
- Ticari Defterler
Ticari defterler, şirketlerin tüm ticari iş ve işlemlerinin bulunduğu defterlere denir. Ticari defterlerin içerisinde tüm alışlar, satışlar, faturalar, mahsup işlemleri, bono ve çek kayıtları bulunmak zorundadır. Ayrıca ticari defterlerin her yıl açılış ve kapanış tasdiklerinin de bulunması yasal bir zorunluluktur. Bu zorunluluğa uyulmaz ise ticari defterlerin delil niteliği taşıması oldukça zordur.
- Haksız Rekabet
Haksız rekabet, ticari faaliyetlerde bulunan şahıs ve şirketlerin dürüstlük kurallarına ve etik değerlere aykırı olacak şekilde rakiplerinin önüne geçmeye çalışmasıdır. Haksız rekabet ayrıca suç teşkil etmektedir. Birbiriyle aynı sektörde faaliyet gösteren tacirlerin aldatıcı ve yanıltıcı hareketlerle müşteri kazanmaya çalışması haksız rekabete sebebiyet verir.
- Cari Hesap
Cari hesap, şirketlerin birbirleriyle yapmış oldukları alım ve satımlar sonucu bakiyelerini gösteren hesaptır. Cari hesap ilişkisi, sürekli olarak ticaret yapılan şirketlerin kendi aralarındaki borç durumlarını göstermektedir. Cari hesapta alacak, borç ve bakiye alacak şeklinde üç farklı bölüm bulunmaktadır. Şirketler de bu cari hesapları kontrol ederek ticari faaliyetlerini daha sistematik bir şekilde sürdürmektedir.
- Acente
Acente, şirketlerin merkezden yürütmekte olduğu faaliyetlerin yetersiz kalması durumunda kendi bünyesi dışındaki kişi ve şirketlere şube açma izni vermesidir. Acentelik genellikle sigorta, turizm ve ulaşım faaliyeti gösteren şirketlerde uygulanmaktadır. Acentenin yetkileri kısıtlıdır. Örneğin bir sigorta şirketinin acenteliğini yapan bir firmanın, kendine özgü bir sigorta poliçesi düzenleme ihtimali yoktur. Acenteler genellikle her kesilen bilet veya sigorta poliçesi için asıl şirketten komisyon almaktadır.
Ticaret Hukukunun Temel İlkeleri
Ticaret hukukunun temel ilkeleri şunlardır;
- Şekil Şartları İlkesi
Şekil şartları ilkesi, hukuki iş ve işlemlerin yalnızca Türk Ticaret Kanunu’nda belirtildiği şekilde yapılmasını öngörür. Kişilerin bu ticari işlemleri yaparken seçme hakkı mevcut değildir. Örneğin noterde resmi şekilde yapılması şart koşulan bir sözleşmenin adi yazılı şekilde taraflarca düzenlenmesi onu geçersiz hale getirir.
- Açık Kapı İlkesi
Açık kapı ilkesi, kooperatiflerde söz konusu olmaktadır. Kooperatiflerde sermayenin ve ortaklığın değişmesini kolaylaştıran bir ilkedir. Bu açık kapı ilkesine göre kooperatifin ortak sayısının sınırlandırılması mümkün değildir. Ayrıca kooperatif ortaklığına girmek için gerekli şartları yerine getiren birinin ortaklığa kabul edilmesi; kimsenin kabulüne ve isteğine bağlı değildir. Kooperatif ortaklığından çıkmak için de aynı durum mevcuttur.
- Mücerretlik İlkesi
Mücerretlik ilkesi kambiyo senetlerinde söz konusu olmaktadır. Kambiyo senetleri olan çek, bono ve poliçe illetten mücerrettir. Yani bu kıymetli evraklar, ticari ilişkinin bir sonucu olabileceği gibi ticari ilişkiden tamamen bağımsız da olabilir. Yani kıymetli evrakların düzenlenmesinin ticari bir sebebe dayanma zorunluluğu bulunmamaktadır.
- İmzaların İstiklali İlkesi
İmzaların istiklali ilkesi, kıymetli evrak üzerine atılan her imzanın birbirinden bağımsız olduğu sonucunu doğurmaktadır. Buna göre kambiyo senetleri üzerine atılan imza, atan kişi için her zaman sonuç doğurur. Senet üzerindeki imzalardan birinin veya birkaçının geçersiz olması diğer imza sahiplerini bağlamamaktadır. Herkes kendi atmış olduğu imza nedeniyle diğer imzalardan bağımsız olacak şekilde sorumludur.
Ticaret Hukuku Alt Dalları
Ticaret hukuku alt dalları altı temel konudan oluşmaktadır. Bunlar şirketler hukuku, ticari işletme hukuku, kıymetli evrak hukuku, taşıma hukuku, deniz ticareti hukuku ve sigorta hukukudur. Bu sayılan konuların her bir ayrı ve oldukça kapsamlıdır. Bu nedenle de ticaret hukukunun tamamına hakim olmak neredeyse imkansızdır. Zira anılan altı temel konunun her biri kendi içerisinde binlerce uyuşmazlığın çözümünü içermektedir.
Ticaret Hukukunun Diğer Hukuk Dallarından Farkı
Ticaret hukukunun diğer hukuk dallarından en büyük farkı şekle sıkı sıkıya bağlı olmasıdır. Yapılan işlemlerde Türk Ticaret Kanunu’nda belirlenen usullerin uygulanması mutlak bir şarttır. Ayrıca ticaret hukuku birçok farklı alanı içerisinde barındırmaktadır. Kapsam itibari ile en büyük hukuk dallarından biri olduğunu söylemek yanlış olmaz. Ayrıca en hızlı gelişen ve dönüşüme uğrayan hukuk dallarından biridir. Zira ticari alanda her geçen gün bir yenilik ve icat ortaya çıkmaktadır. Bunun en bilinen örneği kripto paralardır. Bundan on yıl önce kripto paranın ne olduğu dahi bilinmemekteydi. Ancak şu anda bu konuda birçok kanuni düzenleme yapma ihtiyacı doğmuştur. Birtakım düzenlemeler yapılmış ise de bunlarında da ilerleyen zamanlarda değişime uğrayacağı bir gerçektir.
Ticaret Avukatı Olarak Verilen Hizmetler
Ticaret avukatı olarak verilen hizmetler şu şekildedir;
- Ticari alacak davası açılması ve takibi.
- Ticari sözleşme hazırlanması.
- Ticaret Hukuku danışmanlık hizmeti verilmesi.
- Haksız rekabetten kaynaklı tazminat davasının açılması ve takibi.
- Mal alım-satım sözleşmesinden kaynaklanan davaların açılması ve takibi.
- Yönetim, danışmanlık ve hizmet sözleşmesinden kaynaklanan davaların açılması ve takibi.
- Yurt içi ve yurt dışı taşımacılık işinden kaynaklanan davaların açılması ve takibi.
- Alacak davası açılması ve takibi.